Kraków jako poetycka Wieża Babel: Po co nam poezja?

„Szczęśliwy naród, który ma poetę i w trudach swoich nie kroczy w milczeniu” – tak pisał Czesław Miłosz w wierszu dedykowanym Tadeuszowi Różewiczowi ¹. Kraków to szczęśliwe miasto! Miasto Literatury! Miasto pełne poezji, poetek i poetów! Co więcej, każda i każdy z nich mówi swoim głosem. Każda i każdy skoncentrowany na innych sprawach, z innej perspektywy postrzega świat, opisuje, ocenia, daje upust emocjom, krytykuje…

 

Dlaczego i dla kogo poeci piszą? Porozmawiajmy o tym podczas tegorocznej Nocy Poezji i poszukajmy własnej odpowiedzi na pytanie, po co nam poezja? Na co dzień i od święta. Czy ma wpływ na nasze życie? Czy zmienia nas? Co w nas zmienia? Co robi poezja? Zadziwia? Wkurza? Intryguje? Złości? Motywuje? Oburza? Wyzwala? Uwalnia? Koi? A może jest elastyczną formą dla wyrażenia różnych emocji? Stymuluje ruch myśli? Inspiruje?

 

Poetycki Kraków to wielogłos języków, myśli, estetyk poetyckich, jedne spotykają się i dialogują ze sobą, innym zupełnie ze sobą nie po drodze – brak im płaszczyzny porozumienia. Istna Wieża Babel! Poeci i poetki nie mówią jednym głosem i właśnie ten wielogłos jest ogromną wartością. Stymuluje do refleksji, do myślenia i poszukiwań, wyzwala idee. Jest formą wyrażania uczuć i emocji. W Noc Poezji 2024 przywołajmy tę różnorodność myśli, języków i estetyk twórczych.

 

Chcielibyśmy, aby Kraków – niczym poetycka mityczna Wieża Babel – w 14. Noc Poezji wybrzmiał wielogłosem myśli poetek i poetów, aby – za pomocą słów, metafor i symboli językowych – szukali oni porozumienia ze sobą i z nami – czytelnikami i słuchaczami. 

 

Poza głosami współczesnych krakowskich poetek i poetów podczas tegorocznej Nocy Poezji warto przypomnieć twórczość Kazimierza Wierzyńskiego i Jarosława Iwaszkiewicza – współtwórców grupy poetyckiej Skamander, czy intymną i refleksyjną lirykę zaprzyjaźnionej ze Skamandrytami poetki z Kossakówki – Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (byli rówieśnikami, w tym roku mija 130. rocznica ich urodzin). 

 

W tym roku przypada również setna rocznica urodzin wybitnego polskiego poety, Zbigniewa Herberta – niech z Wieży Babel wybrzmi „Przesłanie Pana Cogito”: „ocalałeś nie po to aby żyć / masz mało czasu trzeba dać świadectwo / bądź odważny gdy rozum zawodzi” ², przesłanie „jegomościa w naszym wieku, który stara się walczyć z rozpaczą”³. Oddajmy także głos Czesławowi Miłoszowi, poszukując „pożytku z poezji”⁴, w Jego wierszach, w świecie i na ziemi co to niczym ziarnko maku „naprawdę nie więcej”, wchodząc w Jego „Krainę poezji”.

W bieżącym roku mija 20 lat od śmierci Noblisty. Niech przemówi z poetyckiej Wieży Babel Stanisław Barańczak (w tym roku mija 10 lat od śmierci poety). Przeczytajmy na nowo Jego „Widokówkę z tego świata”⁵, przyjrzyjmy się „Korekcie twarzy”, temu co „Skłócone, pierzchające”, „Bez konturów”, „Bez poprawek”, „Bez powrotu”…

 

Wspomnijmy też Jerzego Harasymowicza. W tym roku mija 25 lat od śmierci piewcy gór i polskich Madonn, tego, który pisał „wyłącznie. uczuć starym drapakiem” – jak śpiewała Elżbieta Adamiak – i nie miał nic „tylko z daszkiem nieba / zamyślony kaszkiet”. 

 

Warto przypomnieć także twórczość chilijskiego poety, Laureata Literackiej Nagrody Nobla (1971), Pablo Nerudy, uważanego za jednego z najwybitniejszych i najbardziej wpływowych poetów XX w. Inny noblista, kolumbijski pisarz Gabriel García Márquez, nazwał Nerudę największym poetą XX w. wszystkich języków⁶ .W 2024 roku przypada 120 rocznica urodzin Pablo Nerudy. 

 

W tym roku warto również pamiętać o Annie Świrszczyńskiej. W ramach Nocy Poezji poznamy laureatkę lub laureata 11. edycji Konkursu im. Anny Świrszczyńskiej na Książkowy Debiut Poetycki, zainicjowanego przez Miasto Kraków, od trzech lat organizowanego przez Bibliotekę Kraków we współpracy z Miastem. Rok 2024 jest szczególny, przypada bowiem 115 rocznica urodzin i 40 rocznica śmierci Anny Świrszczyńskiej.

 

Noc Poezji to przede wszystkim jednak spotkanie z twórczością współczesnych krakowskich poetów. Konfrontacja i pojedynki poetyckie.

Organizator Nocy Poezji 2024, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Miasta Krakowa, czeka na propozycje oryginalnych i innowacyjnych projektów autorskich, obejmujących m.in. tematyczne spotkania i biesiady poetyckie, warsztaty literackie, gry miejskie, poezję w przestrzeni miejskiej, eksperymenty literackie z wykorzystaniem nowych mediów, poetycki slam oraz spacery literackie. Mile widziane będą projekty podejmowane we współpracy, przez kilka podmiotów, w oryginalny sposób wspierające markę Krakowa jako miasta poetów i poezji – Krakowa Miasta Literatury UNESCO.

Termin realizacji: 11-13 października 2024 r., przy czym preferowane będą wydarzenia planowane na 12 października oraz noc z 12 na 13 października.

Termin zgłaszania propozycji upływa 20 maja 2024 r.

Propozycje niskobudżetowych projektów (oczekiwany udział finansowy Miasta Krakowa nie może przekraczać 10 tys. zł brutto) do programu 14. edycji Nocy Poezji, można składać do Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK:

• osobiście w Kancelarii Magistratu, Plac Wszystkich Świętych 3-4,
• pocztą na adres: ul. św. Krzyża 1, 31-028 Kraków z dopiskiem „NOC POEZJI 2024” (decyduje data stempla pocztowego),
• drogą mailową (pod warunkiem, że objętość zgłoszenia nie przekracza 1 MB) na adres: edukacja.kulturowa@um.krakow.pl z dopiskiem NOC POEZJI 2024 w temacie wiadomości.

Propozycja powinna zawierać: 

1. tytuł projektu,
2. planowane miejsce i czas realizacji,
3. opis koncepcji, w tym cel realizacji,4)kosztorys realizacji projektu,
4. informację o przewidywanych adresatach,
5. krótką informację o autorze/ autorach oraz inicjatorach (jeśli osoby lub podmioty nie współpracowały dotychczas z miastem), a także realizatorach/wykonawcach.
6. wskazanie podmiotu (osoba prawna), z którym – w przypadku ujęcia projektu w programie – zostanie zawarta umowa.

Organizator zastrzega sobie prawo wyboru projektów do programu Nocy Poezji 2024, uwzględniając ich atrakcyjność i oryginalność, w tym powiązanie z motywem przewodnim, charakter, lokalizację, adresatów, a także ogólną kwotę środków zabezpieczonych na realizację programu w budżecie miasta. 

W przypadku wybranych projektów realizacja następuje na podstawie umowy zlecenia zawieranej z pomysłodawcą (tj. podmiotem wskazanym w przedstawionej propozycji). Dodatkowe informacje można uzyskać w Wydziale Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK pod numerem tel.: 12 61 61 917.

Realizowana cyklicznie Noc Poezji ma na celu wspieranie i rozwijanie kompetencji i praktyk czytelniczych, a także promocję poezji za pomocą nowych i atrakcyjnych form. Noc Poezji zachęca do własnych poszukiwań, interpretacji i reinterpretacji utworów poetyckich. Wzmacniają też markę Krakowa jako miasta poetów i poezji. Ta Noc integruje wokół poezji i kultury słowa środowiska twórcze i artystyczne, instytucje kultury oraz organizacje pozarządowe, wydawców i księgarzy, a także mieszkańców różnych części miasta i gości odwiedzających Kraków – Miasto Literatury UNESCO. Warto wspomnieć, że przed jedenastu laty Kraków, jako pierwsze polskie miasto, został uhonorowany tym zaszczytnym tytułem. NOC POEZJI stanowi jeden z komponentów marki KRAKOWSKIE NOCE.

 

Dodatkowe informacje:

Informacja administratora o przetwarzaniu danych osobowych. Zgodnie z art. 13 ust. 1 i 2 unijnego ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (tzw. RODO) informujemy, że administratorem, czyli podmiotem decydującym o tym, jak będą wykorzystywane Państwa dane osobowe, jest Prezydent Miasta Krakowa z siedzibą: pl. Wszystkich Świętych 3-4, 

31-004 Kraków. Państwa dane osobowe będą przetwarzane przez nas wyłącznie w celu organizacji przedmiotowego naboru propozycji, do czasu załatwienia sprawy, dla potrzeb której zostały zebrane, a następnie będą przechowywane u nas przez co najmniej 3 lata, po czym zostaną zniszczone. Informujemy, że mają Państwo prawo do żądania od administratora dostępu do swoich danych osobowych, ich sprostowania, ograniczenia przetwarzania, a także prawo do przenoszenia danych.

Przypisy: